• A
  • A
  • A
  • Wersja kontrastowa

Chorzowskie Centrum Kultury

Chorzów, ul. H. Sienkiewicza 3

32 3497860/63/65

l KREATYWNE WARSZTATY PLASTYCZNE

lipiec - sierpień 2025r. l KREATYWNE WARSZTATY PLASTYCZNE

l WARSZTATY PSZCZELARSKIE

24 lipca i 28 sierpnia g. 11:00 l WARSZTATY PSZCZELARSKIE

l Wydarzenie plenerowe

25 lipca g. 19:30 l Wydarzenie plenerowe

CHORZOWSKI TEATR OGRODOWY ZAPRASZA!

CHORZOWSKI TEATR OGRODOWY ZAPRASZA!

l KONCERT

15 sierpnia g. 19:00 l KONCERT

l SPEKTAKL

17 sierpnia g. 19:00 l SPEKTAKL

l SPEKTAKL

21 sierpnia g. 19:00 l SPEKTAKL

l SPEKTAKL

22 sierpnia g. 19:00 l SPEKTAKL

l SPEKTAKL KOMEDIOWY

7 września g. 15:30 i 18:00 l SPEKTAKL KOMEDIOWY

l SPEKTAKL ,,PÓŁ NA PÓŁ

26 września g. 19:00 l SPEKTAKL ,,PÓŁ NA PÓŁ

l KONCERT

4 października g. 17:30 l KONCERT

l Solowy program Krzysztofa Hanke

10 października g. 19:00 l Solowy program Krzysztofa Hanke

l KASIA KOWALSKA - AKUSTYCZNIE

11 października g. 19:00 l KASIA KOWALSKA - AKUSTYCZNIE

l SPEKTAKL KOMEDIOWY

24 października g. 17:00 i 20:00 l SPEKTAKL KOMEDIOWY

l Silesia Drum Festival

19 października g. 14:00 l Silesia Drum Festival

l KONCERT

29 listopada g. 19:00 l KONCERT

l KONCERT DLA DZIECI

2 grudnia g. 17:00 l KONCERT DLA DZIECI

l KONCERT

30 stycznia 2026r. g. 19:00 l KONCERT

l NOWE ZAJĘCIA Z ROBOTYKI

Wrzesień 2025 l NOWE ZAJĘCIA Z ROBOTYKI

   
  • O nas
    • Działalność
    • Historia ChCK
    • Nasz zespół
    • Presspack
  • Repertuar
  • Aktualności
  • Program
    • Centrum animacji
    • Edukacja kulturowa
    • Scena powszechna
    • Biuro Wydarzeń
  • Pracownie
  • SDK
  • Galerie
    • Galeria antresola
    • Galeria w Bramie
    • Galeria MM
  • Kino Grajfka
  • Projekty
  • Radio Fajka
  • Kontakt

KALENDARIUM

NEWSLETTER

Kino Grajfka
Plan sali widowiskowej OFERTA WYNAJMU bilety rodo STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH Rejestracja do nowego systemu zajęciowego - VisualActivity ERASMUS+ Scena Pod Schodami antresola Starochorzowski Dom Kultury DOM KULTURY + PARTNERSTWO LOKALNE Bajtel STEP Reduta Tendi LEKKI TEATR PRZENOŚNY lutnia senior CHORZÓW MIASTO KULTURY-INFORMATOR #OCZYWISCIEKULTURA

12.08.2019

01.09.2019

Jak Polak w Brazylii kolej budował ...

Wystawa cennych zdjęć oraz map ręcznie wykonanych przed wiekiem w brazylijskiej dżungli przez inżyniera Teofila Witolda Wierzbowskiego
Dodaj artykuł do:

Życiorys Teofila Wierzbowskiego
w skrócie

W dniu 6 lipca 2015 roku w Kurytybie została otwarta, wystawa osiągnięć Teofila Witolda Wierzbowskiego, który w latach 1906 do 1923 roku pracował w Brazylii. Na otwarcie wystawy, przybyło wiele znakomitych gości w osobach Konsula Generalnego, pana Marka Makowskiego, władz miasta Kurytyby, oraz licznej naszej Polonii. Muszę przyznać, że wystawa zrobiła duże wrażenie, gdyż nawet przedstawiciele władz miast byli zaskoczeni tym co zobaczyli i przeczytali. Nasi rodacy i ich potomkowie wyrażali wielkie uznanie dla organizatorów wystawy w Polsce i w Brazylii. Wystawa ta krąży po miastach w Brazylii, przedstawia zdjęcia i dokumenty, których oryginały znajdują się w Bibliotece Śląskiej w Katowicach i przedstawiona została w formie życiorysu, jego pracy w Brazylii i po przyjeździe do ojczyzny.

            Początkowo pracował jako technik w studiach kolei żelaznej w Paranie w Towarzystwie San Paulo-Rio Grande do Sul pod dyrekcją Nord-amerykanów do 25 stycznia 1909 roku. Od  1909 roku w tym samym Towarzystwie jako szef pracował  budowy kolei przy rzece Rio do Peixe w południowych stanach Brazylii.  Budowę tą wizytował ówczesny Prezydent Brazylii Dr. Affonco Penna. Długość linii kolejowej wynosiła 314 kilometrów i budowana była ona przez dżunglę w ciężkich warunkach do 15 lipca 1914 roku kiedy to w związku z wybuchem I-wojny Światowej przerwano wszelkie prace przy jej budowie.

Od  sierpnia 1914 roku z racji znajomości terenowych został powołany do wykonywania map strategicznych w Sztabie Wojsk Federalnych pod generałem  Septembrino de Carwalho w czasie rewolucji stanowej do 29 lipca 1915 roku. Do września 1916 roku pracował przy robotach mierniczych w Kurytybie kiedy to otrzymał nominację na szefa kontroli państwowej i dyrektora robót technicznych municypium Antoniny gdzie pracował do końca 1919 roku gdyż jako Polak nie mógł dłużej piastować tak wysokiego stanowiska. W okresie tym doprowadził z gór słodką wodę do miasta, skanalizował miasto, pogłębił miejsce postoju okrętów w porcie przez zmianę ujścia rzek górskich do zatoki i wiele innych melioracji dla dobra miasta. Z początkiem 1920 roku otrzymał posadę jako ekspert w robotach melioracyjnych stanu Parana w pasie nadmorskim z ramienia Ministerstwa Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Republiki Brazylii. W 1923 roku przedstawił wykonaną przez siebie pierwszą oficjalną mapę Stanu Parana która to mapa na wystawie w Rio de Janeiro z okazji 100 letniej rocznicy Republiki Brazylii otrzymała "Grand Prix". W całym okresie pobytu w Brazylii pracował społecznie w Komitecie Ocalenia Narodowego pełniąc funkcję sekretarza tej organizacji. Należy dodać, że wraz z dr Kossobudzkim przeprowadzali z Araukarii do Kurytyby pierwszego Konsula Polski Kazimierza Głuchowskiego do budynku po byłym konsulacie austryjackim. W sierpniu 1923 roku otrzymał płatny 6-cio miesięczny urlop i przyjechał do Polski lecz do Brazylii nie wrócił już nigdy.

            Po  powrocie do kraju przez pierwszy rok mieszkał w Pułtusku a następnie przeprowadził się na Górny Śląsk, gdzie podjął pracę w górnictwie. Początkowo został zatrudniony w kopalni Bielszowice a następnie w kopalni Barbara w Chorzowie na stanowisku kierownika ruch kopalni. Po wyzwoleniu w styczniu 1945 roku, powrócił do kopalni  w Chorzowie. Znając doskonale język rosyjski, zapobiegł w wywozie przez Rosjan urządzeń kopalnianych, pomagając jednocześnie w uruchomieniu wydobycia węgla. Pozostał na stanowisku kierownika ruchu kopalni pracując do 1953 roku. Mieszkał przy ulicy Wolności, aż do śmierci w 1956 roku. Dwukrotnie został odznaczony przez Marszałka Piłsudskiego, raz Medalem Niepodległości oraz za pomoc Legionom.

Opracowano na  podstawie oryginalnych dokumentów.
Jerzy Łuka

 

 


  • Repertuar
  • Aktualności
  • Pracownie
  • SDK
  • Kino Grajfka
  • Projekty
  • Radio Fajka
  • Kontakt
  • Chorzowskie Centrum Kultury
  • Chorzów, ul. Sienkiewicza 3
  • tel. 32 349 78 60